Αλκυονίδες ημέρες ονομάζονται οι ημέρες εκείνες του Ιανουαρίου, κατά τις οποίες επικρατεί ωραίος καιρός με ηλιοφάνεια.
Η ονομασία αυτή είναι αρχαία ελληνική και προέρχεται από τον Αριστοτέλη. Συνήθως οι ημέρες αυτές, καλύπτουν σχεδόν το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Ιανουαρίου. Υπάρχουν βέβαια και χρονιές που έλειψαν τελείως, όπως το 1947.
Μετεωρολογικά, το φαινόμενο εξηγείται με την εξίσωση των βαρομετρικών πιέσεων μεταξύ της Νοτίου και Βορείου Ευρώπης, ενώ μυθολογικά υπάρχουν πολύ όμορφες ιστορίες για το φαινόμενο αυτό.
Οι Αλκυονίδες ημέρες έχουν πάρει την ονομασία τους από το ψαροπούλι Αλκυόνα, που κλωσάει τα αυγά του εκείνες τις ημέρες. Αν και αποδημητικό πουλί δεν φεύγει, αλλά έρχεται το φθινόπωρο και φεύγει αρχές Μαρτίου. Γεννά τα αυγά του στις σχισμές των βράχων της θάλασσας.
Για τη συζυγική πίστη των Αλκυόνων αναφέρεται ότι όταν το αρσενικό ταίρι της Αλκυόνας γεράσει και δεν μπορεί να πετάξει πια, τότε το θηλυκό τον παίρνει στους ώμους της και τον μεταφέρει πάντοτε μαζί της, τον ταϊζει και τον περιποιείται ως το θάνατο.
Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, η Αλκυόνη ήταν κόρη του Αιόλου, του θεού των ανέμων. Ζούσε με τον άντρα της τον Κήυκα στα ακρογιάλια και ήταν πολύ ευτυχισμένοι, ενώ παρομοίαζαν τους εαυτούς τους με τον Δία και την ΄Ηρα. Ο Δίας το θεώρησε μεγάλη ασέβεια αυτό και για να τους τιμωρήσει μεταμόρφωσε τον Κήυκα σε όρνιο. Η Αλκυόνη, μη γνωρίζοντας τι είχε συμβεί, έτρεχε παντού ψάχνοντας τον αγαπημένο της σύζυγο. Οι θεοί του Ολύμπου τη λυπήθηκαν και τη μεταμόρφωσαν στο θαλασσοπούλι, την Αλκυόνα, που μοιάζει να ψάχνει στις θάλασσες τον χαμένο της άντρα. Τα βάσανα της Αλκυόνας δεν τελείωσαν όμως εκεί. Αντίθετα με τα άλλα πουλιά που γεννούσαν την άνοιξη, η Αλκυόνα γεννούσε μέσα στο βαρύ χειμώνα, οπότε η φουρτουνιασμένη θάλασσα της άρπαζε τα αυγά ή τα νεογέννητα πουλάκια, κάνοντας την να κλαίει σπαρακτικά. Οι θεοί του Ολύμπου την λυπήθηκαν ξανά και ο Δίας διέταξε, για 15 ημέρες μέσα στο Γενάρη να κοπάζουν οι άνεμοι και ο ήλιος να ζεσταίνει τη φύση, έτσι ώστε η Αλκυόνα να μπορεί να κλωσήσει τα αυγά και τα πουλάκια να μπορούν να πετάξουν.
Ελισάβετ Μιτσού
